پدیدۀ اجتماعی (جا.ش) کلیه وقایع یا امور  اجتماعی است بشرط اینکه عینی، قابل رویت و قابل تبیین علمی باشد. این وقایع از تعامل عناصر  فرهنگ  و  نافرهنگ  (شرایط بیرون فرهنگ) در یک جامعه بوجود می آید. در واقع پدیده ی اجتماعی از حیث عینی فرهنگ ( و نه وجه خودآگاه آن) و نافرهنگ  (و لذا نه چندان ارادی) سر می زند. به عبارت دیگر پدیده ی اجتماعی محصول   اقتضائات متراکم   خود فرهنگ و نافرهنگ است. مطالعه سازوکارها و قواعد پدیده های اجتماعی کار جامعه شناس ربانی است.

نهادهای اجتماعی مانند خانواده، هنر، آموزش و… وقتی به نام پدیده ی اجتماعی صدا زده می شود که به وجه پدیدار و نمود بیرونی آن نگاه شود. بنابراین علاقه آدمیان به زیبایی، که در کمون انسان است، پدیده اجتماعی نیست. اما همه آنچه از این حس در جامعه بطور شایع سرزده است، پدیده اجتماعی است (مثلاً سازمان ها و ارگان های هنری، آثار هنری و… و اوضاع و احوال آن)

پدیده ی اجتماعی محصول برآیند تعامل ماهیت عناصر فرهنگ و  عناصر محیط است و نه محصول گزینش (که ما در گزینش فردی در ذهن داریم: مثل اینکه تصمیم می گیریم کتاب را از روی میز برداریم یا نه، در اندازه و اشل فردی مانند وقتی است که فرد پایش را روی پای دیگری گذاشته است و این وزن اوست که موجب درد دیگری می شود و او تصمیم نگرفته که چقدر فشار وارد شود. چون ماهیتا هر بدنی وزن دارد) بنابراین پدیده های اجتماعی در محیط نیمه خودآگاه فرهنگ و نافرهنگ پدیدار می شوند. نباید گفت اصل در توضیح یک پدیده اجتماعی جغرافیا، ذهن و روان، تکنولوژی، ابزار تولید و … آن است (چنانکه برخی چنین آراء نافرجامی را ساخته اند) علت بروز یک پدیده بسته به  مقتیضیات متراکم  است و نیازی به تکلفات آن آراء نیست.

یک پدیده ی اجتماعی همواره به شرط  عینیت مورد مطالعه است. اما این عینیت شامل نرم افزار های فکری و رفتاری هم می شود. بنابراین مثلا خود مجلس، کابینه، وزارتخانه و مدارس پدیده ی اجتماعی نیستند. مجموعه تعاملات و رفتارها در ارتباط با این پدیدارها نیز  داخل در پدیده اند. مشروط به اینکه آن ها از قبل بطور مقبولی در دانش سرا قابل توضیح علمی شده باشد.

تعامل علم ساختی (ش.ش) هر گونه تاثیر و تاثر میان دو یا چند مفهوم که به مفهوم یا مفاهیم تازه بیانجامد، تعامل علم ساختی است.

قاعده علم ساختی: هر قاعده ای که از احوال و رفتار توالد و تناسل یک یا چند مفهوم علومی گزارش کند، قاعده ای علم ساختی است.

به عبارت دیگر قاعده علم ساختی، بیان فرآیندی قابل پیش بینی است که احوال گوشه و کنار  سپهر معرفت (مانند تحولات و ثباتات و …) را توضیح می دهد. علم منطق، فلسفه علم و علوم ادراکی و مانند آن محل مناسبی برای رصد این قواعد هستند. اما مستندات فراتر و بیشماری برای این تعامل و قواعد هست.

دو مفهوم یا دو شاخه ی علم در شرایطی که از هم منزوی باشند تعامل علم ساختی چندانی ندارند. وقتی علوم همدیگر را استنطاق کنند و مثلا در دانش سرا ارتباط مسالمت آمیز داشته باشند، تعامل علم ساختی شکل می گیرد.

نزاع و تکفیر، دیدگاهی مانند مکتب تفکیک و… تعامل علم ساختی نیست. زیرا حقیقت متناقض و تکفیر کننده بعضی بعض دیگر را نیست. طور کلی می توان گفت هر جا علمی متولد شود ( چه تولد تاسیسی یا تولد به جهت تجربه ی آموختن) پای یک تعامل و ⇐یک قاعده ی علم ساختی در میان است. گاه این تعامل میکروسکپی و گاه ماکروسکپی است. تولید و تولد علوم میان رشته ای با تعامل علم ساختی در هم عجین و یکی موجب دیگری است. مثلا شیمی و زیست شناسی، بیوشیمی را موجب شده اند. علم دانشسرایی همواره یک نهاد و یک پدیده ی اجتماعی هم هست.

مثلا:

مباحث زیبایی شناسی می تواند با علم فصاحت و بلاغت و فن بیان تعامل علم ساختی داشته باشد یا نداشته باشد. پس ممکن است مفسر در توضیح جنبه های بلاغی آیات قرآن با زیبایی شناسی محدود به وجوه بلاغی تفسیر و استفسار کند و نیز ممکن است با استفاده از حجم گسترده ی مباحث زیبایی شناسی که امروز در سپهر معرفت وجود دارد این کار را صورت دهد.

روان شناسی می تواند با معارف قرآنی بطور دو سویه تعامل علم ساختی داشته یا نداشته باشد.

گاهی تعاملات علم ساختی پیچیده تر است. بویژه اگر میان علم و عالم قایل به تقلیل (تحول همسانی بنیادین) یکی به دیگر باشیم. یا پدیده های اجنماعی و مانند آن را علت مباشر این تعامل بدانیم (این نگاه اعمی توصیه نمی شود مگر برای کسی که حکمت متعالیه بداند)

 مثلاً:

تدبر در آیات⇔ افزایش معرفت الله // ⇐نگاه مدبرانه و متفکرانه در آیات الهی به شناخت بهتر خداوند منجر میشود.

و من یتق الله ⇐یجعل له فرقانا نوعی تعامل علم ساختی بین متعلم و علم است.

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ ⇐سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ یُؤْمِنُونَ خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى سَمْعِهِمْ وَعَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَهٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ عظِیمٌ…. یک قاعده ی علم ساختی است.

سأصرف عن آیاتی الذین یتکبرُ ونَ فی الارضُ بغیرُ الحقُّ))من آن کسانی را که در روی زمین به ناحق تکبر می ورزند از ذکر آیاتم محروم می سازم//اعراف ۱۴۶//

و اذا قیل لهم اتّبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما الفینا علیه آبائنا اولو کان آباوُهم لا یعقلون شیئاًو لا یهتدون)) و هنگامیکه به آنها گفته می شود از آنچه خداوند نازل کرده است پیروی کنید می گویند ما از آنچه پدران خود را برآن یافتیم پیروی می کنیم . آیا مگر نه اینست که پدرانشان چیزی را درک نمی کنند و هدایت نیافته بودند//بقره۱۷۰//

وَ کَاَیِّن من آیهٍ فی السّمواتِ وَالارضِ یَمرُّونَ علیها و هم عَنها مُعرضونَ)) چه بسیار نشانه هایی در آسمانها و زمین وجود دارد که اینان بر آنها گذر می کنند و از آن روی می گردانند.//یوسف۱۰۵//

 تعامل کافی⇔ رشد علوم // هر گاه میان علوم تعامل کافی باشد علوم رشد می کند.

تخلق عالمان + مباحثه ی متواضعانه ⇔ رشد علم //  هرگاه عالمان علوم متقی و متخلق باشند و در کنار هم متواضعانه به تعلیم و تعلم بپردازند علوم مبارک و گسترده و مفید می شود و…

تکبر + کوشش برای ادارک⇔سلب توفیق// هر گاه مستکبران مسلط بر عالم شوند و  عالم ربانی بر کنار باشد کاخ علم سرنگون می شود.

هر گاه متعلم با تضرع و اخلاص مطلبی علمی را طلب کند احیانا بهتر از آن نصیبش می شود

علوم منزوی با هم تعامل تولید علمی ندارند

تحولات معرفتی همه میتوانند معلول تعامل علم ساختی باشند.

همه از دور یا نزدیک به قواعد علم ساختی اشاره دارند و همه مطلوب فلاسفه علم اند.

آیا بهتر نیست تعامل علم ساختی را  به تعامل مفاهیم و علوم محدود کنیم و  ان را از پدیده های دیگر مانند عالم، شرایط زیستسازه ای جدا کنیم؟

تمیزکاریتوسط همکار افتخاری: فاطمه ترابی

تحول از اجمال به تفصیل (ش.ش) هر گاه دانش ما در مورد یک پدیده به هر قسم،تفصیل یابد و شقوق مفصل تری در مفهوم علومی آن کشف گردد این نوع از تحول رخ داده است.

البته اجمال و تفصیل دو امر نسبی هستند و اما هر باره یک معرفت در ظرف زمان می تواند اجمالی باشد نسبت به وضعیتی که با شاخ و برگ و وضوح بیشتری فهم می شود. مثلا می دانیم آب از اجزاء ریزی تشکیل شده (اجمالا) و اینک می فهمیم آن اجزاء هیدروژن و اکسیژن هستند و مانند آن.

نشانه شناسی (ش.ش / جا.ش / رسا.ش / زبان شناسی ) رشته ای مطالعاتی است که به توضیح سازمان نشانه ها می پردازد. در تعریف ما نشانه شناسی، عالَم شناسی دوال است. سلسله مطالعاتی در نسخه (نسخه شناسی) یا. نشانه شناسی دو مقوّم دارد:

۱٫ وجه ظلمت و نور نشانه را ملتفت باشد (رهیافت به سمت خدای سبحان)

۲٫ آن نشانه را کم یا زیاد عالَم شناسی کند (مطالعه ی نشانه همواره در یک بومسازه ی طولی و عرضی از سپهر آفرینش و سپهر معرفت) باشد.

نشانه شناسی، مطالعه هر پدیده است از آن جهت که دلالت دارد، با تعهد به اینکه عالم ربانی یا متعلم علی سبیل نجات، آن را در میان یک حوزه و در جمع دیگر نشانه ها (با لحاظ تعامل و نسب جمع) مطالعه نماید. نشانه شناسی مانند دیدن یک یا چند درخت از یک بیشه یا جنگل عظیم است وقتی درخت را در سازمان دیگر درخت ها ببینیم. تعهد به مطالعه یک پدیده دلالی به نگاه عالم شناختی و بومسازکانی تعهد به عالم شناسی توحیدی را موجب می شود. چون عالم عین چیزی جر عالم توحیدی نیست. بنابراین نشانه شناسی، رفت و آمد میان دال و مدلول است به نیت کشف ساختار و قواعد عام و خاص عملکرد نشانه ها (با حفظ شرایط فوق) 

هدف نشانه شناسی اولاً افزایش معرفت الله است و نیز تحصیل دانایی و هوشیاری نشانه شناختی برای عبادت خدای سبحان. گویی تجلی بخشی از جنود عقل است و العقل ما عبد به الرحمن و اکتسب به الجنان (اصول کافی/ ج۱، ص۱۱) به عبارت قرآنی تحصیل معرفت از طریق آیات الله است:

إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ وَاخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ‌ وَالْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِ‌ی فِی الْبَحْرِ‌ بِمَا یَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللَّـهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاءٍ فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْ‌ضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِن کُلِّ دَابَّهٍ وَتَصْرِ‌یفِ الرِّ‌یَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ‌ بَیْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْ‌ضِ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ ﴿١۶۴﴾ وَمِنَ النَّاسِ مَن یَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّـهِ أَندَادًا یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللَّـهِ ۖ وَالَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّـهِ ۗ وَلَوْ یَرَ‌ى الَّذِینَ ظَلَمُوا إِذْ یَرَ‌وْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّهَ لِلَّـهِ جَمِیعًا وَأَنَّ اللَّـهَ شَدِیدُ الْعَذَابِ ﴿١۶۵بقره﴾

اما در نشانه شناسی توجه به چند نکته اهمیت بسیار دارد:

• نشانه شناسی فقط و فقط در حالتی علم است که به آیت الله بودن آن،  توجه و التفات باشد. چرا که بدون این شرط تلاش محقق، حرکت در سپهر خیال است نه سپهر معرفت (اینجاست که اقدام بسیاری از مدعیان اهلیت دانشسرا، لغزیده است. چرا که چشم بی فروغ نمی تواند نشانه را ببیند چه رسد به این که از دال به مدلول برسد. مثل اینکه حداقل بداند تمام نشانه ها تسبیح حق تعالی گویند.

• درباره ی نشانگان ساخته شده نیز متوجه وجوه نورانی و ظلمانی آن باشد. توضیح اینکه: بشر نشانه را به نشانگان (نشانه ای که مهندسی معکوس شده یا تماما وضع شده احتمالا با الهام اجمالی یا تفصیلی از نشانگان دیگر) تبدیل می کند و زبان و نسخه را بوسیله مهندسی معکوس نشانه های تکوینی بازسازی یا برسازی می کند  و این هم بخشی از نشانه شناسی است. مانند تحلیل نشانه شناسی یک زبان، فرهنگ یا یک اثر هنری مانند یک فیلم سینمایی مثلاً. اما  هر سازه ی  نشانه شناختی مصداقاً از شاکله ی نیت و نهاد مصدر آن مایه می گیرد و واجد ماهیت شدید یا لطیف می شود و ماهیات بخلاف وجود که نور محض است صورت نوریه یا ظلمانیه دارد. پس نشانه شناسی فقط و فقط وقتی نشانه شناسی است که زیرساخت آن حد نصابی از شناخت قرآنی ظلمت و نور را داشته باشد. چرا که سیر در ظلمت حتما شناخت نیست و همین طور سیر در دوال بدون مقدمات فهم مدالیل (دوال می توانند مظهر اسم مضل حق تعالی هم باشند) 

• همه ی مصادیق نسخه، نشانه اند و دال بر معنایی هستند زیرا فصل محصل یک نسخه همین است. مطابق تعریف ما از فلسفه علم (مطالعه متفقانه ی سپهر معرفت به هر روش که باشد به منظور دستیابی به قواعد آن) نشانه شناسی بخشی از فلسفه علم است. نشانه شناسی مفهومی جامع تر از زبان شناسی دارد. بشرط ان که مراد ما از زبان دلالت نشانه های معهود در زبان ها (لغات و زبان ها: فارسی چینی، فرانسوی و…) باشد و توسعه در معنای زبان موجب تطابق آن دو می شود. پس زبان شناسی از دید ما بخشی از نشانه شناسی است و لاغیر.

• علم تعبیر خواب هم از سنخ نشانه شناسی است.
  

• نشانه شناسی ممکن است بوسیله علوم و دانشه های دیگر مانند علوم ادراکی و … یاری شود.

• نشانه شناسی گاه بسیار رازآمیز و غامض و مشتمل بر نسخه های لب دوخته است و مناطق توقف لازم بسیاری دارد (نشانه ها غیور و هدی للمتقین هستند و لاغیر)

• نشانه شناسی منزوی از معارف الهی، و در نسخه ی فارق الوحی (نگا. انواع نسخه) تضمین و مستندات کافی ندارد.

• مواجهه با یک نشانه منفرد یا مطالعه آن گسیخته از بومسازه آن، نشانه شناسی نیست و می تواند راهیابی سریع به مدلول (معرفت در یک نگاه و وصول به معانی به یک تجلی) یا احتمالا تفنن و امثال آن تلقی شود.

تحوّل ناهمسانی وقتی رخ می‌دهد که از ناهمسانی جزئی یا کلّی دو امر مطلع شویم (بعد از آن­که باور یا تخمین همسانی داشتیم) مثلاً وقتی متوجّه می‌شویم که بیماری حسبه و بیماری آنفولانزا، از نظر علّت بیماری همسان نیستند. یا بیماری ام اس [1] ناهنجاری­های واسکولیت [2] با علائم مشابه یکی نیستند. همچنین اگر کشف کنیم که تحلیل علمی شادیِ کسی که دارای اختلال دوقطبی [3] است با شادمانی یک انسان سالم، یکی نیست. همچنین وقتی متوجّه شویم انبیا و فرشتگان، در مرتبۀ وجودی و کمال یافتگی، در یک مرتبه نیستند و…

[1]. علّت این بیماری، تخریب میلین است که یک غلاف پوششی اعصاب است، ولی در صورت پیشرفت بیماری، اکسون‌ها (رشته‌های عصبی) نیز آسیب می‌بینند.

[2]. واسکولیت (vasculitis) به معنای التهاب و ورم رگ­ها و عروق خونی است. التهاب رگ­ها می­تواند باعث ورم دیواره رگ­ها و در نتیجه کاهش جریان گردش خون و حتّی انسداد رگ­ها و عدم خون­رسانی به بافت­ها و اندام­های مختلف بدن شود.

[3]. اختلال دوقطبی (bipolar disorder) یا افسردگی شیدایی نوعی اختلال خلقی و بیماری روانی است. افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند.

جستارهای وابسته

قسم اول: تحوّل به نقیض
قسم دوم: تحوّل تاییدی
قسم سوم: تحوّل تضعیفی
قسم چهارم: تحوّل افزایشی
قسم پنجم: تحوّل پیرایشی
قسم ششم: تحوّل تعمیقی
قسم هفتم: تحوّل بالجغرافیا
قسم هشتم: تحوّل همسانی
قسم نهم: تحوّل ناهمسانی
قسم دهم: تحوّل بالمنظر
قسم یازدهم: تحوّل بالتفصیل
قسم دوازدهم: خروج از ناخودآگاه به خودآگاه

نسخه نمایشی (ش.ش/ رسا.ش) هر گونه افزار و شیوه بیانی است به شرط آنکه به وسیله نمایش باشد. مانند تاتر، فیلم سینمایی، مستند و امثال آن.

مثلاً بیان اینکه یک نفر چگونه علی رغم اینکه خود زخمی دزدیده شدن مالش است دزدی میکند و با تمام وجود دزد را مذمت میکند، در فیلم سینمایی دوچرخه‌ دزد ها یا دزد دوچرخه، نمایشی شده است:

“کارگر بی‌کاری به‌نام «آنتونیو» (ماجورانی) سرانجام به‌عنوان اعلان‌چسبان استخدام می‌شود. وی مجبور است برای اینکه در این شغل تایید شود، دوچرخه‌ای را به همراه داشته باشد تا بوسیله آن پوسترها در سطح شهر نصب نماید. از اینرو با توجه به تهی‌دستی خانواده‌اش، با پول ملحفه‌های تخت خواب خانه که می‌فروشد و دوچرخه قدیمی خود را که گرو بانک است، آزاد می‌کن و سر کار می‌رود. اما پس از چند روز کار، دزدی دوچرخه آنتونیو را در هنگام کار کردن وی می‌دزدد و آنتونیو مجبور است برای اینکه شغلش را از دست ندهد، هرچه سریعتر دوچرخه‌اش را پیدا کند. از اینرو از روز بعد از دزدیده‌شدن دوچرخه، با کمک پسر کوچک و دوستانش، به امید یافتن دوچرخه در شهر جستجو می‌کنند. پس از چند ساعت آنتونیو دزد دوچرخه را در خیابانی می‌بیند و به دنبال او میفتد؛ ولی دزد از دست او فرار می‌کند. پس از آن، او همه‌جا رد او را می‌گیرد و در نهایت موفق به، به‌دام‌انداختن وی در محله او می‌شود. ولی وقتی پلیس را خبر می‌کند، با توجه به اینکه همه افراد آن محل از دزد دفاع می‌کنند و پلیس موفق به پیدا کردن دوچرخه نمی‌شود، آنتونیو با بی‌احترامی مجبور به ترک آنجا می‌شود.مدتی بعد، آنتونیو یک دوچرخه که کنار خیابان پارک شده می‌بیند؛ ما در فکریم که او می‌خواهد چکار کند. وی ابتدا پسر خود را با اتوبوس یه محل دیگر می‌فرستد؛ ولی پسر کمی دورتر می‌ایستد و اورا تماشا می‌کند؛ و جلوی چشم او، آنتونی آن دوچرخه را سرقت می‌کند! گویی این آخرین انتخاب او بوده؛ ولی سپس با بدشانسی فراوان توسط عدهٔ زیادی از مردم به دام انداخته می‌شود. آن‌ها وقتی پسر کوچک او را می‌بینند، پلیس را خبر نمی‌کنند و او را رها یکنند؛ در حالی که برای اولین بار در فیلم اشک می‌ریزد. پدر دست پسر را می‌گیرد، و هردو با هم در خیابان به راه می افتند.” منبع

بیان “نحوه تعامل افراد کم سواد یا نا اشنا با پدیده ای تازه (اتوبوس، تلویزیون و…) یا یک اندیشه جدید” در فیلم هایی نظیر اتوبوس، کت سفید، پدرسالار و…

بیان “بی فایدگی آه و آرزوی اینکه جای دیگری باشیم  و توصیه به اینکه هر جا هستی خوب باش و به دیگران  محبت کن” در فیلم افسانه ی آه.

توضیح روان شناختی “چگونگی عملکرد عقده در تولید بزه و جنایت در ساختار گناه و مکافات” در قالب داستان فیلم؛ در  فیلم روانی (Psycho)

توضیح ابعاد خطر آفرین قدرت خلاقه ی انسان از راه تحقق تصورات در عالم خارج بوسیله اختراعات، در داستان فیلم  کره .

توصیف و توصیه به اینکه سانسور در سینما بی معنا است (نسخه ی شیطانی) در داستان فیلم سینما پارادیزو .

توصیف یک فرد نابغه با ذهن و روانگسیخته و توصیه به راهکاری برای کنار آمدن با آن در داستان فیلم ذهن زیبا.

توصیف یک فرد پاک و ناخودخواه و اما عاشق خدواند و روایی ملاقات غیر معصوم با روح القدس (نسخه نادرست) در داستان فیلم آوای برنادت.

توصیف امکان پاک شدن انسان در پرتو عشق و ایثار در فیلمهای بسیار از جمله فیلم اخراجی ها.

توصیف  و توصیه به راه انسان شدن و اشاره به روحانی مطلوب برای جامعه در داستان فیلم طلا و مس و زیر نور ماه .

طلا و مس: آسيد رضا (بهروز شعيبي)، روحاني جواني است که به همراه همسرش- زهرا سادات( نگار جواهريان)- و دو فرزند خردسالش به تهران مي آيد تا در يک کلاس اخلاق شرکت کند. آن دو مي خواهند زندگي آرام و ساده شان را با تمام مشکلات موجود در تهران آغاز کنند که بيماري زهرا سادات شدت مي گيرد و سيدرضا ناگزيربه بستري کردن او در بيمارستان مي شود. زهرا سادات به بيماري ام.اس مبتلا شده است؛ اما اين تنها مشکل سيدرضا نيست. او بايد از اين پس هم به کارهاي تحصيلش در حوزه بپردازد و هم اين که کارهاي خانه را بر عهده بگيرد.
او با نزديک شدن به دو فرزندش و نيز با هر زحمتي که هست، خود را به شرايط موجود عادت مي دهد. سيدرضا براي تأمين هزينه هاي زندگي ناگزير مي شود که حتي به قالي بافي نيز روي بياورد. زهرا سادات پس از اندکي بهبودي به خانه باز مي گردد. اما ديگر توان ايستادن روي پاهايش را ندارد. همين موضوع زهراسادات را تا مرز فروپاشي ذهني پيش مي برد؛ به طوري که کشمکش ها و جدال هايي ميان او و سيدرضا پيش مي آيد. حتي زهرا سادات پيشنهاد مي کند که سيدرضا زن دوم اختيار کند. اما در پايان سيدرضا نمي پذيرد و بودن در کنار زهراسادات را ترجيح مي دهد؛ اين در حالي است که چشمان سيدرضا در اثر فشار کار مداوم روز به روز ضعيف تر مي شود. اما او کماکان به آينده زندگي ساده اش اميدوار است.

زیر نور ماه: داستان این فیلم درباره طلبه‌ای به نام سید حسن است که معتقد است چون مانند پدربزرگش میان مردم نیست و نفسش تاثیری ندارد نمی‌تواند لباس روحانیت را بپوشد و تنها برای دلخوشی خانواده اش چنین می‌کند. روزی که لباس روحانیت را می‌خرد در مترو پسرکی لباس او را می‌دزدد. جستجوی او برای لباس موجب آشنایی او با بی خانمانان زیر پل رسالت می‌شود. او سرانجام همه کتابهایش را می‌فروشد تا بتواند به آنها کمک کند. خواهر آن کودک نیز یک زن خیابانی است که اقدام به خودکشی می‌کند. سید حسن او را به بیمارستان میرساند. روزی که طلاب از دست استادشان ملبس می‌شوند سیدحسن لباس روحانیت را از زن خیابانی پس می‌گیرد.