ملاحظات رسانه‌­ای نکات و ملاحظات مهمی است که باید برای رسانه‌­ای کردن یک محتوا و پیام در نظر گرفته شود. این ملاحظات ممکن است از قبیل مصالح ملی، امنیتی، ظرفیت گروه سنی مخاطب و نوع موضوع باشد. مثلاً نشان دادن­ جنازه­‌های تکّه‌پاره در تلویزیون، این ملاحظه را دارد که مخاطب را دچار تألّم شدید کند یا به کودکان آسیب شدید وارد نماید. شطرنجی کردن تصاویر یک راهکار برای برون‌رفت از این مخاطره است. لوث نشدن مقدسات، رعایت عفت و تابو­های فرهنگی همه بخشی از ملاحظات رسانه‌­ای هستند. 

? رسانه ها، امتداد قوای ما، در گستره جهان هستند. ساختار وجودی ما، موجب می شود که ما آدمیان، خود را بگستریم. ?دینامیسم مغز و اعصاب ما، ?روحیه کنجکاوی و دانش دوستی فطری ما، ?تمایل به ارتباط و مدنیت ما، ?میل به تسلّط خبری و خبررسانی ما و … باعث تولید رسانه ها می شود. گاه مرد در خیابان، رسانه را گسترش می دهد، اما در توضیح چرایی آن ناتوان است.

? جدای از هستی شناسی رسانه، مکانیسم و کارکرد رسانه نیز تحت تاثیر تراوش انسان شناختی و سائق های روان و تجارب تاریخی اوست. مثلاً انسان ها درمی یابند با تضارب آرا، حظّ بیشتری از حقیقت نصیب خود می کنند و می فهمند گفتگویی شدن فکر، باعث ناب تر شدن دانش می شود. این منطق تکوینی ارتباطی به زودی در قالب سنت ها و سرمونی های خاص و اعتقاد به حق آزادی بیان و اقدام هر چه بیشتر، جهت بسترسازی برای تعامل علم ساختی حداکثری خود را نشان داده است. در گذشته رؤسای قبایل با همنشینی های منظم و  مشورت با هم توان  تصمیم سازی خود را افزایش می داده اند…

? اساساً اگر از سوی اولیاء الهی به مشورت توصیه شده، صرفاً امری تاکیدی و ارشادی است. عقل به فطرت خود، اهمیّت و مزیّت شورا را درک می کند.

? مشورت، گفتگو، مباحثه، خبرنگاری و خبررسانی، انتشار افکار و به تضارب در آوردن افکار،  عقل نظری و  عقل عملی یک جامعه است. زیرا شناخت و تعقّل نظری و عملی فردی بدون گفتگو با  فرآورده های فکری دیگران، راکد می ماند و می فسرد و همین حقیقت در ساحت جامعه به ما می گوید که رسانه ها، گسترش هوش و حواس گفتگویی و جمعی ما هستند؛ برای به تضارب در آوردن و بهینه کردن اندیشه ها.

? فرشته ی وحی و پدیده ی الهام و دریافت های شهودی و متون الهی و … نیز گسترش ما در عوالم بالاتر هستی است. آن ها هم از جنس رسانه اند (نبی و پیامبر) اما ادراکات ما از پیام های وحیانی نیز خود متکامل و عمق یابنده است. آن ها هم در دیالوگ رشد می کنند.

? جوامع و مردمان وحی باور نیز از مباحثه و حضور در سپهر معرفت و سپهر رسانه بی نیاز نمی شوند. شوربختانه، بسیار می شود که دین باوران، گمان می کنند که از علوم گفتگویی بی نیازند و به این بیراهه موهوم می روند. کمالات واقعی معرفت وحیانی برای آنان فتنه می شود و ظرفیت و جنبه کافی برای گسترش فهم خود نشان نمی دهند و خودبسنده می شوند: زین رسن قومی درون چَه شوند… و یضل به کثیراً…

? الحاصل؛ فلسفه ی ایجاد رسانه ها، معاینه و اشراف مباشر حواس و به تضارب در آوردن اندیشه ها است. جوامع، هر قدر از خودبسندگی و خودشیفتگی رهایی یابند؛ اصل ادب و افتادگی اخلاقی و معرفتی را بیشتر در پیش می گیرند و ذهن و مغز خود را به هم، هم افزا می نمایند. رسانه های تکصدایی و پیامگذار، رسانه هایی نابالغ و بلکه زیانبارند. رسانه گفتگو مدار، رسانه ای غیردجالی و حقیقت یاب و الهی است.

حمید رجایی
تابستان 96

پیوندهای مرتبط

در تلگرام بخوانید

بسمه تعالی

این مطلب و این اشعار نگاشته ی حجت الاسلام و المسلمین آقای مهدی مشکات (زرین شهری) است که از سایتشان در اینجا درج شده که نوشتاری بسیار زیبا است.

*قوطي ابله سازي تعبيري ست که«نيل پُستمن»در خصوص
تلوزيون به کار برده وزبان زد شده است

نسخه ی رسانه ای (ش.ش / رسا.ش) نسخه ای است که عرف جامعه یا عقلاء ، رسانه ای و منتشر شدن آن را روا می دارند. در مقابل، ناروایی، ممکن است به حسب خود محتوا یا به جهت صورت بیانی آن باشد. پس ممکن است  یک سخن اساسا غیر رسانه ای باشد (مانند اسرار عالم) یا به جهت نوع بیان رسانه های نباشد. مثل بیان مطالب با ادبیاتی خلاف عرف و اخلاقیات:نسخه ی گستاخانه. اسرار عالم؛  نسخه ی غیر رسانه ای (لب دوخته) هستند. مراد از رسانه ای شدن انتشار جمعی است مانند درج در کتاب ها، رادیو و مانند آن. هر پدیده ی حاوی معنا و رفتاری که نباید در علن صورت پذیرد نسخه ی غیر رسانه ای است. 

رسانه (رسا.ش / نسخه شناسی) در فرهنگنامه رجاء دارای چند مفهوم است:

ا. رسانه به معنای نسخه که عام ترین مفهوم است.

۲٫ رسانه به معنای آنچه مفاهیم را افاده می کند ولی به شاملیت مفهوم فوق نیست (مثلاً شامل پدیده های آفرینش نمی شود)

۳٫ رسانه به معنای رسانه های جمعی

۵٫ رسانه به معنای رادیو و بیشتر تلویزیون

همچینین ببینید:

آشنایی با نسخه / رسانه (ش.ش / رسا.ش)

نسخه ی رسانه ای (ش.ش / رسا.ش)

رسانه شناسی

نسخه ی سپهری

محل حدوث مفاهیم

انواع نسخه

واژه ی رسانه را در طلوع مهر جستجو کنید و مطالب بیشتری بخوانید

سپهر رسانه ها (ش.ش/ رسا.ش) کهکشانی عظیم از گردآمدن و همداستانی نسخه ها و بخشی از کلیت سپهر است. اتمسفری است که پیام ها در آن حضور دارد. این سپهر عظیم، احکام خودش را دارد.  رسانه (= نسخه) در اینجا مفهومی بسیار عام دارد. برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به مفهوم نسخه.